Maar het was al een jaar duidelijk dat dit eraan zat te komen. Juli ’21 publiceerde consultancybureau KPMG de Marktconsultatie kernenergie. Het rapport volgde op een motie van de VVD bij monde van haar toenmalig fractievoorzitter Dijkhoff, waarin de regering opgedragen werd een onderzoek te starten naar
• onder welke voorwaarden marktpartijen bereid zijn te investeren in kerncentrales in
Nederland;
• welke publieke ondersteuning daarvoor nodig is en;
• in welke regio’s er belangstelling is voor de realisatie van een kerncentrale.
WISE heeft hierop een kritische reactie geschreven. In deze reactie wordt met een grondige onderbouwing afgerekend met de uiteraard positieve conclusies die het KPGM rapport bevat. Kort samengevatde kern van deze reactie:
- De marktpartijen die interesse hebben in de bouw van kerncentrales, willen garanties van de overheid op alles wat financieel mis kan gaan. Ze hebben blijkbaar geen vertrouwen in de financiele haalbaarheid, en dat is terecht. De overheid -en uiteindelijk de belastingbetaler- zullen moeten betalen.
- Het type reactor dat moet worden gebouwd is op dit moment nog nergens in bedrijf. Behalve wellicht in Finland, waar de reactor een enorme vertraging en kostenoverschrijding had. Effectiviteit en uiteindelijke kosten en veiligheid per Kilowat zijn nog onbekend en onbewezen.
- Er is geen oplossing voor het afval, wat een enorme wissel trekt op toekomstige generaties. Aangaande de ontmanteling zijn ook veel te optimistische schattingen.
Kijk hier voor het volledige reactie van WISE
Gaan we toekomstige generaties opzadelen met nog grotere risico’s?
Er is nog steeds geen oplossing voor het kernafval, en dat zal er waarschijnlijk ook nooit komen. Radioactief aval moet gedurende duizenden jaren nauwgezet bewaard en bewaakt worden om te voorkomen dat het met het milieu in aanraking komt.
Borssele ligt vlak aan zee, net als de japanse plaats Fukushima waar bij een tsunamie een grote kernramp plaatsvond die nog steeds voortduurt. In het gebied waar Borselle ligt heeft zich in 1953 een grote overstroming voorgedaan. In de komende decennia zal het gevaar van dergelijke rampen toenemen als gevolg van de klimaatveranderingen en stijgende zeespiegel. De mate waarin de zeespiegel gaat stijgen is onvoorspelbaar.
Het is tijd en noodzaak verantwoordelijkheid te tonen voor de planeet waarop we leven. Kernenergie kan nooit duurzaam worden genoemd.
Is dit een alternatief voor fossiele brandstoffen?
Kernenergie word opgewekt met Uranium: een fossiele delfstof die gewonnen wordt in mijnen. De hoeveelheid uranium is beperkt, en vervuilt de omgeving waar het gedelft wordt. Kernenergie is geen alternatief voor fossiele brandstof, maar is zelf uiteindelijk fossiel.
Politiek wordt kernenergie aangedragen als deel van de oplossing voor de energie transitie, omdat er geen CO2 wordt uitgestoten. Dat doen echter de hernieuwbare energiebronnen zoals zonnekracht en windenergie ook niet. Er wordt door politici geroepen dat kernenergie “onmisbaar is in de mix van nieuwe energiebronnen zoals wind en zon”, maar goede argumenten daarvoor zijn nog nooit gegeven. Integendeel, als de werkelijke kosten van stroom uit kernenergie helemaal doorgerekent zouden worden in de prijs, zou kernenergie onbetaalbaar blijken.
Kernergie is geen alternatief voor fossiele brandstoffen, want zelf fossiel en zeer beperkt winbaar, zeer duur, economisch onrendabel, met risico op een onvergelijkbaar grotere milieuschade dan andere fossiele energiebronnen, bij een ongeluk met een werkende centrale of radioactief afval. Een onverantwoordelijk grote gok die we niet mogen nemen.
Is kernenergie financieel haalbaar?
Een kerncentrale is echter zeer duur, en de kosten worden altijd te optimistisch ingeschat. Het gaat dus zeker veel meer kosten. Ook de kosten van de ontmanteling worden altijd veel te rooskleurig voorgesteld. Wanneer men rekening zou houden met de werkelijke kosten van ontmanteling van een hoog radioactieve installatie, en de bouw van een veilige opslag, de kosten van instandhouding en bewaking gedurende honderden jaren, zouden kerncentrales onbetaalbaar blijken.
Uit de voorwaarden van de marktpartijen – namelijk dat de overheid in feite voor elke tegenvaller in de plannen financieel garant moet staan – blijkt al dat een kerncentrale op dit moment geen economisch rendabel project is.
Is kernenergie duurzaam?
In de discussie over een transitie naar hernieuwbare energiebronnen, bestaat soms de neiging om kernenergie als duurzaam te omschrijven. Het klopt natuurlijk dat een kerncentrale geen CO2 uitstoot, en daarmee dus bij kan dragen aan de klimaatdoelstellingen.
Kernenergie is echter volstrekt niet hernieuwbaar. De eigenschap van een hernieuwbare energiebron is immers, dat ze nagenoeg onbeperkt beschikbaar is. Dat is zo met zonneenergie, windenergie en waterkracht. We kunnen er gerust van uitgaan dat de zon, de wind en het water zullen blijven. Kernenergie wordt echter opgewekt met uranium, en dat is een delfstof die slechts zeer beperkt voorradig is. Er zijn weliswaar experimenten met anderssoortige centrales, zoals kernfusie. Deze zijn echter allemaal nog in ontwikkeling.
Kernenergie is volstrekt niet duurzaam, kernenergie bestempelen als duurzaam is een vorm van ‘greenwashing’ met als doel gewoon op dezelfde voet door te gaan: geld verdienen ten koste van mens, natuur en milieu.
Maatschappelijk draagvlak
Voorwaarde voor de bouw van nieuwe kerncentrales is wel, dat er voldoende maatschappelijk draagvlak is. Hoe ver dat draagvlak moet reiken, blijkt al uit het bezoek dat minister Jetten bracht aan Borsele. Daar heeft hij op 3 december gesproken met “een aantal bewoners en Zeeuwse politici”.
Maatschappelijk draagvlak moet echter veel verder reiken, want dat doet de invloed van een kerncentrale ook. We hebben het hier niet over een varkensfokkerij of een koeienstal, maar over meerdere kerncentrales die, indien er een ongeluk zou gebeuren, de nabije omgeving van de centrale voor generaties lang onbewoonbaar zou kunnen maken.
Om een indruk te krijgen, hieronder een kaartje met de gebieden die bloot zouden staan aan ernstige radioactieve straling, mocht er iets misgaan in de huidige centrales van Borsele en het Belgische Doel. Naar de gevolgen van een ramp met de huidige generatie kerncentrales is het vooralsnog gissen.
Maatschappelijk draagvlak zou minimaal Zeeland moeten omvatten, maar bij voorkeur zou een landelijke volksraadpleging moeten plaatsvinden.
Maar eerst een brede maatschappelijke discussie! Want de bevolking gaat uiteindelijk betalen voor kernenergie, zowel voor de financiele lasten als voor de maatschappelijke kosten, de gevaren voor de gezondheid en het welzijn van toekomstige generaties. Dat is de werkelijke prijs die we bereid moeten zijn te betalen.